De IK-mythe van de westerse welvaartsmaatschappij
Het is een zonnige middag. Abel en ik lopen voor de zoveelste keer door de serre op weg naar de achtertuin, langs het schilderij dat er al wekenlang als stille getuige op de ezel staat.
Plots houdt hij halt en merkt op: “Hee mama, hij is veranderd. Waarom heb je dat gedaan?”
Ik antwoord: “Ik heb ‘m nu eindelijk afgemaakt. Dit miste er nog op het schilderij.”
Maar Abel maakt meteen korte metten met mijn actie van die ochtend. Hij vindt het duidelijk niet mooi. En hij weet ook waarom.
“ik vind het niet mooi dat die maskers daar zo hangen, zo zonder iets”. Afkeurend wijst hij naar de witte gezichten die er op zijn geschilderd. En daarna:
“En waarom heb je MIJ eigenlijk weggeschilderd?”
Het is alweer tien weken geleden dat ik besloot het schilderij een tijdje te laten staan.
En dat had een goede reden.
De gedachtengang vanwaar ik begon bij zo’n beetje AL mijn schilderijen, is bezig met een complete verandering.
Je kunt zeggen dat de rups die zich jarenlang eindeloos heeft zitten volstoppen met ideëen over het leven en dit heeft zitten verteren en herfilosoferen in al de schilderijen, tot stilstand is gekomen en zich ten ruste heeft gelegd in een cocon.
En nu is het moment dat de cocon zich opent en dat een nieuw gedachtenbeeld zich mag laten zien.
Mijn hele oevre is ontstaan vanuit één belangrijke drijfveer:
Te ontdekken welke invloed de opvoeding en de maatschappij hebben op de ontwikkeling van een persoon. Met mijn schilderijen probeer ik dit aan de kaak te stellen en mensen daarover na te laten denken.
De tendens in mijn gedachtengang was dezelfde als die je ziet in de buitenwereld.
Sterker nog: Je kunt er tegenwoordig al niet meer omheen.
Iedereen wordt maar aangemoedigd om zichzélf te zijn, je unieke IK te ontdekken, en vooral maar je dromen na te jagen… en snel ook.
Het opvoeden van kinderen, het hebben van een leuke baan én een bevredigend liefdesleven is tegenwoordig niet meer genoeg, dus staan de life-coaches (die het laatste decennium als paddenstoelen uit de grond tevoorschijn zijn gekomen) gretig in de rij de wanhopig zoekende individualist te helpen met het vinden van zijn of haar persoonlijke levensmissie.
Onze kinderen en jongeren leren we zo snel mogelijk zelfstandig te laten denken:
Jezelf zijn is waardevol, je gevoel laten spreken is heel natuurlijk en gaat boven alles…
en als jou iets wordt opgelegd waar jij een andere mening over hebt, dan heb je het grootste recht jouw mening te laten spreken.
“Vanzelfsprekend!” Zal je denken… toch?
Sterker nog… je mag wel stellen dat zelfstandigheid en eigenheid heden ten dagen DE belangrijkste competenties zijn in het bedrijfsleven, op de arbeidsmarkt, en al helemaal in het nieuwe onderwijs.
“Mooi!” Zal je denken… TOCH?
Super, dat de kinderen zo vroeg mogelijk leren zelfstandig te zijn, hun kerncapaciteiten leren ontdekken… als voorbereiding voor het ‘echte’ leven.
Maar… wat is het ‘echte leven’?
Hier in Nederland is dat wel even anders dan bij een volksstam in het Amazone-gebied.
Is dit hele idee van ‘zelfstandigheid en originaliteit’ niet cultuurgebonden?
Hier word je gestimuleerd zo gauw mogelijk zelf te gaan denken, en uit de voetsporen te treden van je ouders, leraren en andere beïnvloeders.
Origineel zijn.
Daar bereik je veel meer mee.
Maar hoe zit dat als je opgroeit bij zo’n stam in het Amazone gebied? Moet je niet als eerste zorgen voor de zekerheid om te kunnen blijven leven?
Moet je daarvoor niet vele ‘eigenheden’ vergeten en je conformeren aan je omgeving?
Is het dan juist niet heel waardevol dat je alles leert van je ouders, grootouders, broers en zussen en je stamgenoten, en dat je de meeste kans van slagen hebt, puur door gebruik te maken van deze kennis?
In tegendeel:
Jezelf zijn, en iets anders doen dan wat ze in je omgeving aanraden, kan je dood betekenen! En in het ergste geval de dood van de hele stam.
En mensen – hoe mooi ieder uniek persoon ook is – zijn gemaakt om met andere mensen te leven. Ieder is mooi op zijn unieke manier. En waardevol. Maar je hebt (de kennis van) anderen nodig om te overleven.
Want ook al is een pasgeboren baby een wereldleider, uitvinder, wereldverbeteraar, of zelfs de messias in de dop: de basis is een goede opvoeding, een leren van andere mensen en het leren aanpassen aan de omgeving.
Waar dit in een stam 100% is, zal dit in onze maatschappij toch wel meer dan 95% zijn tegenover een maximaal 5% unieke IK-competentie. Of hoe je het ook wilt noemen.
Maar wáárom maken we dit heden ten dage dan zo belangrijk?
Hebben wij niks beters meer te doen?
Overleven, dat is hier in het westen niet zo ingewikkeld meer…
De vraag waar ik momenteel mee stoei is dan ook:
Is individualiteit niets anders dan het restproduct van onze westerse welvaartsmaatschappij?
En dit is de reden dat mijn nieuwste werk zo nieuw is.
En dat het andere vragen stelt.
En ik elementen van zo’n ‘stam-cultuur’ gebruik, wel of niet in combinatie met westerse elementen.
Om je geheugen op te frissen.. Dit was het bovenstaande schilderij tien weken geleden:
Het is een persoonlijk werk. Het eerste schilderij dat ik begon na aankomst in Nederland.
De Nederlanders vergeleek ik met schapen. Nette volgzame burgers… nogal bekrompen, en heel anders dan de karaktervolle Spanjaarden.
Het is tijd voor verandering van perspectief. Abel tussen de (wantrouwende) schapen, krijgt een extra laag…
Zijn de schapen je voorhoede, je stamgenoten, degenen waar je op moet vertrouwen voor je overlevering?
En waar moet je heen met al je IKKIG-heid?
Wauw, zoveel nieuwe gedachten, zoveel nieuwe werken…
Voel je vrij te reageren op mijn vraag…
Is individualiteit niets anders dan het restproduct van onze westerse welvaartsmaatschappij?
Ik ben benieuwd naar hoe jij het ziet!!!
Wilt u deze wekelijkse blog als eerste in uw mailbox ontvangen? Abonneer op de nieuwsbrief
Sorry, the comment form is closed at this time.